Ortodontik Tedavi

Ortodontik muayene ilk olarak ön kalıcı dişlerin çıkmaya başladığı 7 yaş civarında yapılmalıdır. Bu yaş döneminde çenelerin en gerisinde bulunan kalıcı 1. büyükazı dişleri de ağızda bulunmaktadır. Bu sayede çenelerin birbirine göre büyüme ve gelişimi hakkında yorumlarda bulunulabilir.

Genellikle bu dönemde tedavi gereksinimi sıklığı azdır. Ancak ilerde oluşma ihtimali yüksek problemlerin öngörülmesi, olası müdahale yaşının belirlenmesi, problemlerin kontrol altında tutulmasını ve basit müdahalelerle erkenden tedavisini mümkün kılmaktadır.

Erken dönemde yapılan kullanımı rahat ve kolay uygulamalar, ilerleyen zamanlarda kaçınılmaz kompleks tedavilerin önüne geçilmesini sağlar. Böylece hasta ideal yüz ve diş görünümüne kavuşurken, hem vakitten hem nakitten kazanılır.

Ortodontik tedaviye başlanmadan önce dişlerin tedaviye hazırlanması gerekmektedir. Uzun soluklu olan bu tedavi maratonunda, dişlerin ve diş etlerinin sağlıklı olması tedavi sırasında ekstra müdahale zorunluluğunu, tedavinin aksama ihtimalini ortadan kaldırır.

Bu sebeple gerekliyse diş taşı temizliğinin, dolgu ve kanal tedavisi gibi uygulamaların bitirilmesi gerekir.

Ayrıca problemlerin teşhisi ve tedavinin planlanması için, çene röntgeninize ek olarak yan kafa röntgeniniz ya da tomografi görüntüleriniz istenebilir. Ağız içi ve dışı fotoğraflarınız çekilir. Gerekli görülürse alt ve üst dişlerin detaylı ölçüleri alınır.

Ortodontik tedaviye ilk adım klinik muayene ile başlar. Detaylı ağız içi ve dışı incelemeler sonucunda problemlerin teşhis edilmesi sağlanır. Radyolojik değerlendirme sonrasında tedavi planı oluşturulur. Tedavi öncesinde dişlerin tedavi ihtiyaçları varsa giderilir. Böylece ağız içi, tedaviye hazırlanmış olur.

Tedavi amacıyla aparey yapımı gerekliyse ağız içi ölçüler alınır ve laboratuvara gönderilir. Hazırlanıp gelen apareyler hastaya uygulanır ve dikkat edilmesi gereken hususlar anlatılır.

Sabit tel tedavisi yapılacaksa, işlemler braket denen kara ya da dikdörtgen materyallerin dişler üzerine yapıştırılması ile başlar. Braketler üzerine ark teli dediğimiz tek çene içindeki tüm dişleri kapsayan uzun tel, küçük teller ya da elastik ligatürler yardımıyla tutturulur. Dişler, kademeli olarak ark telinin şeklini almaya çalışır. Bu sayede istenen konuma getirilmeleri sağlanır.

Dişler arasında bulunan boşluklar çeşitli tedavi seçenekleri ile kapatılabilir. Ortodontik tedavi yöntemleri ile dişler birbirine yaklaştırılabildiği gibi, bazı durumlarda protetik işlemler ile de başarı sağlanabilir. Bu durumlarda en çok zirkonyum, lamina ve dolgu işlemleri uygulanır. Hangi tedavi seçeneğinin tercih edileceği, kişiye özel olarak ihtiyaçları doğrultusunda belirlenir.

Ortodontik tedavi sırasında dişlerin yaklaştırılması, dişlerin birbirine ince tellerin sekiz şeklinde bağlanması ve sıkılması ile ya da elastik zincirler yardımıyla gerçekleştirilir. Aynı zamanda bükümlü ark telleri, çoklu diş hareketlerinin sağlanmasında önemlidir.

Ortodontik tedavide kullanılan diş tellerinin birçok çeşidi bulunmaktadır. Aslında burada tel olarak kastedilen dişler üzerine yapıştırılan braket dediğimiz parçalardır. Şimdi bu braket çeşitlerinden biraz bahsedelim.

• Metal Braketler: Ortodontik tedavide kullanılan en eski tedavi materyali metallerdir. Dayanıklı ve iyi fonksiyon görmeleri, gri görünümlerine rağmen, günümüzde de hala en çok tercih edilen materyal olmalarını sağlar. Tabi bunda diğer seçeneklere nazaran daha ekonomik olmaları da etkilidir.
• Şeffaf Braketler (Porselen, Safir, Seramik): Şeffaf braketler, metal görünümü tedavi esnasında istemeyen hastalar düşünülerek geliştirilmiştir. Zamanla yapılarında yapılan iyileştirmeler metaller kadar dayanıklı olmaları sağlamıştır. Şeffaf braketler, metal braketlerle çözüme kavuşturulan tüm tedavi seçeneklerinin yerine kullanılabilen estetik bir alternatif sunar.
• Lingual Braketler: Lingual braketler ile ortodontik tedavi, diş tellerinin estetik olmayan görüntüsünden tamamen kurtulmak isteyenler için en iyi seçenektir. Lingual braketlerin dişlerin arka yüzeylerine yapıştırılması ile tedaviye başlanır. Klasik tel tedavisinde olduğu gibi kontrol randevularında tellerin değiştirilmesi ile tedavi yürütülür.

Hangi braketlerin takılacağı, dişlerin durumuna, problemin çeşidine, hastanın talebine göre belirlenmektedir. Braketlerin yanı sıra, dişlerin istenen konuma hareketi şeffaf plaklar yardımıyla da sağlanabilmektedir. Bu plaklar gerektiğinde çıkarılabilse de, günde en az 22 saat takılması önerilmektedir.

Diş teli lastikleri, dişler arasına takılan elastik materyalden oluşan ortodontik tedavi malzemeleridir. Tedavi de kullanılan lastikler, çene içi ve çeneler arası olmak üzere ikiye ayrılır.

Çene içi lastikler, aynı çenede birden fazla dişin birbirine yakınlaşması istendiğinde kullanılır. Doktorunuz tarafından uygulanırlar.

Çeneler arası lastikler ise, farklı kalınlıkta ve çapta olup ihtiyaca yönelik değişik şekillerde iki çeneye birden hasta tarafından uygulanır. Dişlerin hareketi istenen bölgelere daha hızlı ulaşmasında, istenmeyen diş hareketlerinin önlenmesinde ve dişlerin kapanış ilişkisinin sağlanmasında kullanılırlar. Takıldıkları ilk birkaç gün ağrı hissedilebilir. Fakat kısa zamanda bu duruma alışılmaktadır. Lütfen doktorunuzun size önerdiği şekilde ve sürede lastiklerinizi kullanmaya özen gösteriniz.

Diş teli tedavisi başladıktan sonra, tedavinin optimum sürede ve sağlıklı bir şekilde tamamlanması, dikkat edilmesi gereken hususlara verilen önem ile ilişkilidir.

Bunları sizler için aşağıda sıraladık.

• Ağız bakımının sağlanması en önemli olanıdır. Manuel ya da elektrikli diş fırçasına ek olarak ara yüz fırçaları kullanılmalıdır. Her yemek yeme sonrasında dişlerin fırçalanmasında fayda vardır.
• Gargara kullanım sıklığı arttırılabilir. Böylece çürük yapan bakterilerin sayısı azaltılır.
• Asitli yiyecek ve içeceklerin tüketim sıklığı azaltılmalıdır. Dişlerle temaslarının kesilmesi braket yapıştırıcısının yapısının bozulmasını önler.
• Dişlerle ısırma, koparma yapılmamalıdır.
• Yapışkan gıdaların yenilmesinde ekstra özen gösterilmeli ve braket kopmalarına sebep olunmamalıdır.
• Çekirdeği bulunan gıdaların çekirdekleri ağız dışında çıkarılmalıdır.
• Tedavinin genellikle son aşamalarında hastadan lastik kullanması istenebilir. Bu konuda söylenenler ve istenenlere harfiyen uyulmalıdır.
• Randevular aksatılmamalıdır.